Hankendi’deki Ermeniler Azerbaycan vatandaşı olacak… – RÖPORTAJ

 Yeni Azerbaycan Partisi Siyasi Konseyi üyesi, Milli Meclis Çalışma ve Sosyal Politikalar Komitesi Başkan Yardımcısı, Azerbaycan-Türkiye Parlamentolar Arası İlişkiler Çalışma Grubu üyesi ve NATO Parlamenter Asamblesi delegasyonu üyesi, Azerbaycan Cumhuriyeti Milletvekili Melihat İbrahimkızı ile  röportajı kurların dikkatine sunuyoruz.

–  Hankendi’de yaşayan Ermeniler Azerbaycan vatandaşlığını mı taşıyacaklar, yoksa Ermeni vatandaşlığını mı temsil edecekler? Hankendi’ne göç eden Ermenilerin hangi ülkenin kanunlarına göre yaşayacakları ne zaman belli olacak? Azerbaycan bu yönde Ermenistan tarafından herhangi bir provokasyonla karşılaştı mı?

– Elbette Hankendi’de yaşayan Ermeniler her zaman Azerbaycan vatandaşı olmuşlardır. Sovyet döneminde herkesin bir Sovyet pasaportu olmasına rağmen, Hankendi’nde yaşayan Ermeniler hala Azerbaycan nüfusunu temsil ediyordu. Bu eğilim uluslararası hukuk alanında da kabul görmektedir. 30 yıllık işgalden önce bile Hankendi’de çok sayıda Ermeni yaşıyordu. Ermeniler Azerbaycan’da her zaman azınlık olarak yaşadılar ve yaşamaya da devam ediyor. Hankendi, tarihsel olarak, Azerbaycan’ın ayrılmaz bir parçası olmuştur. Bugün dünya Ermenileri, Hankendi üzerinden bir takım büyük siyasi işlemler ve entrikalar yürütmeye çalışıyorlar. Ama Azerbaycan devleti bu konudaki tutumunu defalarca dile getirmiştir. Bugün bile Hankendi’nde yaşayan Ermeniler, Azerbaycan’daki diğer ulusları temsil eden ulusal azınlıklarla aynı haklara sahip olabilmeleri için Azerbaycan yasalarına göre yaşamaları gerektiğini anlamalıdır. Bence Hankendi’de yaşayan Ermenilerin başka seçeneği yok. Hankendi’de yaşayan Ermeniler, Azerbaycan kanunlarını kabul etmezlerse istedikleri yere gidebilirler. Azerbaycan topraklarında yaşayan vatandaşlar, milli ve etnik kimliği ne olursa olsun, Azerbaycan kanunlarına uymak ve bu devletin kanunları dahilinde yaşamak zorundadır…

– Ermeni askeri güçleri Azerbaycan topraklarından ne zaman çekilecek? Azerbaycan ile Ermenistan arasında bir barış anlaşması imzalanmadan Ermeni askeri güçlerin  ülkeden çekilmesi gerekmez mi?

– Bu, aslında Azerbaycan’daki insanları endişelendiren bir noktadır. Azerbaycan Cumhurbaşkanı konuşmalarında defalarca bu noktaya değindi. Bugün Azerbaycan’daki Ermeni askeri güçleri birer çetedir ve kesinlikle Azerbaycan’dan sürülmeleri gerekir. Azerbaycan topraklarında tek bir Ermeni askeri kalmayacak. Azerbaycan Karabağ savaşını kazanıp topraklarımızı işgalden kurtarmış olsa da, bugün Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki diplomatik ilişkiler tam olarak oluşmamıştır. Bugün iki ülke arasında herhangi bir barış anlaşması imzalanmadığı gibi, sınırların sınırlandırılması veya demokratikleştirilmesi de söz konusu değildir. Bunlar en önemli ve hayati konulardır. Ermenistan, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü ve Azerbaycan’ın tarihi topraklarını uluslararası hukuk çerçevesinde tanımalı. Azerbaycan bu konuda tamamen açık bir politika izlemektedir. Hem Ermeni tarafıyla yapılan görüşmeler hem de Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan’ın bu yöndeki desteğini ifade ediyor. Ancak Ermenistan içinde saldırganlık politikasına hizmet eden siyasi çevreler var. Sarkisyan, Koçaryan gibi suikastçıların  çevrelerinde çeteler var. Bugün Paşinyan, Ermeni halkının kurtuluşunun Türkiye ve Azerbaycan’a bağlı olduğunun bilincindedir. Bugün, Ermenistan’ın bir bütün olarak Rusya’nın rehinesi olduğu kabul edilmelidir. Rusya-Ukrayna savaşının dünyanın tüm ülkelerini etkildiğini  gözlemlerken, tamamen Rusya’ya bağımlı olan Ermenistan’ı nasıl etkilediğini bir düşünün. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar açıkça Ermeni ekonomisini etkiliyor. Ermenistan şu anda bir kriz durumunda.

– Melihat Hanım, dün Azerbaycan Cumhurbaşkanı’nın yardımcısı Hikmet Hacıyev, Şuşa’da BM bayrağının dalgalanacağı ile ilgili basına açıklama yaptı. Ermenistan’ın 30 yıldır aldığı kararların uygulanmasında fiilen etkin olmayan Şuşa’da böyle bir uluslararası örgütün bayrağını asmak adaletsiz bir karar değil mi?

-Bu sözde gerçek payı var. Bahsettiğiniz gibi, Birleşmiş Milletler dört karar almıştı. Ne yazık ki bu kararlar uygulanmadı. Uluslararası kuruluşların çifte standart yaklaşımı vardır. Bu uluslararası kuruluşlar, kararları birkaç dakika içinde çıkarları doğrultusunda uygularlar. Ancak buna ihtiyaçları olmadığında, kör bir politika izlemeyi tercih ederler.  Veya AGİT Minsk Grubu gibi diğer uluslararası kuruluşlar olsa olsa “Ermenistan’ı kınıyoruz” diyerek görüşlerini dile getirdiler ve bu tavrı objektif bir görüş olarak sundular. Azerbaycan, bu kadar çok vandalizm yapan Ermenistan’ın sadece kınanmasıyla yetinmedi. Savaş sırasında birçok uluslararası kuruluş Azerbaycan’a karşı önyargılı bir tavır aldı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı bunu konuşmalarında defalarca dile getirdi. 44 gün süren savaş sırasında Hollanda Parlamentosu, sözde “Azerbaycan’ın Ermenistan’a karşı saldırganlığı”na hizmet eden düzinelerce haksız belgeyi onayladı. Fransa ve Lüksemburg da Azerbaycan’a karşı son derece haksız bir tavır sergilemiştir. Ancak savaştan sonra Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, uluslararası örgütler ve savaş sırasında Azerbaycan’a karşı haksız ve taraflı tavır sergileyen ülkelerle işbirliğimizi sürdüreceğimizi söyledi. Dolayısıyla bugün Şuşa’da BM bayrağının dalgalanması bunun bir örneğidir. Aldıkları kararları uygulamada başarısız olmalarına rağmen, bence Azerbaycan doğru pozisyonu aldı…

– Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Ermenistan’a 5 teklif sundu. Bu 5 tekliften daha önemli teklifler olduğunu düşünüyor musunuz? Yani bugün en önemli faktör mayınlı alanların haritası, toplu mezar yerleri, Hankendi’ye yerleşen Ermeni ailelerin Azerbaycan vatandaşı olmaları meselesi… Ayrıca, Ermenistan ile barış anlaşması imzalamadan önce sizce Ermenistan’ın yapması gereken bir şey var mı? Karabağ’daki vahşeti, tarihi mirasın yok edilmesini ve etnik temizliği kabul etmeleri gerekmez mi?   Sizce Ermenilere sunulan teklifler sırasında bu gibi maddelerin yer alması daha adil olmaz mıydı?  

– Azerbaycan tarafının Ermenistan’a sunduğu 5 öneriyi incelersek, bahsettiğiniz tüm bu önemli noktaların o 5 öneride olduğu ortaya çıkacaktır. Çünkü bahsettiğiniz şey kesinlikle bu 5 önerinin uygulanmasıyla alakalı. Sınırlar belirlendikten sonra, Azerbaycan topraklarının her karışının uluslararası hukuk tarafından tanındığını ve bir Azerbaycan askerinin Azerbaycan’ın her yerinde nöbet tutacağını düşünün. Sınırların çizilmesinden sonra artık Azerbaycan topraklarında  Ermeni çeteleri kalmayacak. Azerbaycan sınırlarının çizilmesinden sonra Hankendi’nde yaşayan Ermeniler de uluslararası hukuk çerçevesinde Azerbaycan’da yaşadıklarını anlayacaklardır. Öte yandan, bir barış anlaşmasının imzalanmasından sonra bu tür sorunlar çok hızlı bir şekilde çözülecektir.

Ülker Fermankızı/VOİCEPRESS